Wirtualne zwiedzanie

12 Instalacja strażnicza

Rozbudowując w latach 1937/38 obóz, stworzono jednocześnie instalację strażniczą, mającą uniemożliwiać więźniom ucieczkę. Kiedy od 1948 r. znajdował się tu obóz dla osób przemieszczonych, usunięto mur i jedną wieżę strażniczą. Przystępując z kolei w latach sześćdziesiątych XX w. do budowy miejsca pamięci na terenie obozu, zrekonstruowano zlikwidowaną wieżę oraz odrestaurowano pozostałe, częściowo już rozpadające się wieże. Dla celów poglądowych zrekonstruowano także fragmenty wcześniejszego muru. Znajdują się one na wschód od niegdysiejszego budynku gospodarczego i przy wejściu do kompleksu krematoryjnego.

Trzymetrowej wysokości murem zewnętrznym, uzbrojonym w drut kolczasty, obóz więźniarski opasany był od północy, wschodu i południa. Od strony zachodniej naturalną granicę odgradzającą go od obozu SS stanowiła rzeka Würm. Przed murem i rzeką w stronę obozu zainstalowano ogrodzenie z drutu kolczastego pod napięciem elektrycznym, zasieki z drutu kolczastego, wykopano głęboki na dwa metry rów oraz założono pas trawnika. SS bagatelizowało ten pas graniczny, nazywając go „strefą neutralną”. Jeżeli więzień znalazł się w tej strefie, traktowany był automatycznie jak uciekinier i strażnicy strzelali do niego bez ostrzeżenia. W skład instalacji strażniczej wchodziło siedem wież, całodobowo obsadzonych przez wartowników SS, uzbrojonych w karabiny maszynowe.

Więźniowie, którzy nie wytrzymywali już życia w ciągłym strachu pod terrorem SS, wybierali w swojej rozpaczy śmierć. Z rozmysłem wchodzili na teren „strefy neutralnej” pod kule, albo rzucali się na znajdujące się pod wysokim napięciem ogrodzenie. Niekiedy esesmani zmuszali więźniów do wejścia do tej strefy, aby móc ich potem rozstrzelać „podczas ucieczki”.

Zrekonstruowana instalacja strażnicza została wykonana w następujący sposób: do terenu obozu przylega pas trawnika. Po jego prawej stronie znajduje się głęboki na dwa metry rów, graniczący z zasiekami z drutu kolczastego. Na prawym skraju fotografii widać ogrodzenie z drutu kolczastego pod napięciem, a kawałek dalej również zrekonstruowaną, czworokątną wieżę strażniczą

Zrekonstruowana instalacja strażnicza przed wejściem do kompleksu krematoryjnego, 2017 (Muzeum-Miejsce Pamięci Dachau)

W oddali można rozpoznać wieżę strażniczą, przed którą znajduje się instalacja strażnicza nie do pokonania. Po prawej stronie, obok trawnika graniczącego z terenem obozu, znajduje się rów dwumetrowej głębokości, który przechodzi w zasieki z drutu kolczastego. Ogrodzenie z drutu kolczastego stanowi ostatnią przeszkodę tej niezwykle skutecznie skonstruowanej instalacji. Na prawo od ogrodzenia biegnie droga wzdłuż niewielkiej rzeki Würm, na brzegu której widać budynki obozu SS

Widok zachodniej instalacji strażniczej z wieżą strażniczą, 3 maja 1945 (USHMM)